ECLI:NL:TADRAMS:2025:83 Raad van Discipline Amsterdam 24-904/A/A

ECLI:	ECLI:NL:TADRAMS:2025:83
Datum uitspraak:	28-04-2025
Datum publicatie:	02-05-2025
Zaaknummer(s):	24-904/A/A
Onderwerp:	Zorg voor de cliënt, subonderwerp: Financiën
Beslissingen:	Regulier
Inhoudsindicatie:	Raadsbeslissing. Klacht over de eigen (voormalige) advocaat. De klacht wordt in alle onderdelen ongegrond verklaard. Verweerster heeft haar werkzaamheden aan de hand van urenstaten gespecificeerd en desgevraagd nadere uitleg gegeven aan klager. De declaraties van verweerster zijn niet zodanig onduidelijk ingericht dat klager geen enkel inzicht had in de aard van de in rekening gebrachte uren. Verweerster heeft verder een eindafrekening verstrekt en het openstaande saldo van het voorschot, met rente, terugbetaald aan klager. Niet is gebleken dat verweerster op enig moment heeft geweigerd om het openstaande saldo van het voorschot terug te betalen. Geen sprake van excessief declareren. Van tuchtrechtelijk verwijtbaar handelen is geen sprake.

Beslissing van de Raad van Discipline in het ressort Amsterdam
van 28 april 2025 in de zaak 24-904/A/A
naar aanleiding van de klacht van:

klager

over

verweerster

1 VERLOOP VAN DE PROCEDURE
1.1 Op 28 december 2023 heeft klager bij de deken van de Orde van Advocaten in het arrondissement Amsterdam (hierna: de deken) een klacht ingediend over verweerster.
1.2 Op 5 december 2024 heeft de raad het klachtdossier met kenmerk 2290351/JS/KV van de deken ontvangen.
1.3 De klacht is behandeld op de zitting van de raad van 10 maart 2025. Daarbij was verweerster aanwezig. Klager is met voorafgaande kennisgeving niet verschenen. Van de behandeling is proces-verbaal opgemaakt.
1.4 De raad heeft kennisgenomen van het in 1.2 genoemde klachtdossier en van de op de inventarislijst genoemde bijlagen 1 tot en met 8. Ook heeft de raad kennisgenomen van de nagezonden stukken van verweerster van 23 december 2024.

2 FEITEN
2.1 Voor de beoordeling van de klacht gaat de raad, gelet op het klachtdossier en de op de zitting afgelegde verklaringen, uit van de volgende feiten.
2.2 Klager had een geschil met zijn broer over de verdeling van de nalatenschap van hun vader. Het betrof met name de verdeling van een woning gelegen op Mauritius. Verweerster heeft klager vanaf eind februari 2023 in dit geschil bijgestaan.
2.3 Verweerster heeft op 5 maart 2023 een opdrachtbevestiging aan klager doen toekomen. Daarin staat, voor zover relevant, het volgende:
“My hourly fee is € 250,-- excluded 5% administrative expenses and 21% VAT. (…) The hourly rate applies to all the usual work of a lawyer, including meetings, correspondence, e-mail correspondence, telephone calls, the study of financial data, preparation of calculations, consultations with external parties and time spent on travelling for your case (if relevant).
I work with a system of advance invoices. I do not perform services as long as there is no retainer of not a sufficient retainer for the work to be done.
The advance invoice is based on this minimum amount of hours, in your case 10 hours. If this number of hours should be exceeded then the hourly rate and the other conditions also apply to the remaining hours.”
2.4 Op 2 maart 2023 heeft verweerster klager een voorschotnota gestuurd voor een bedrag van € 2.500,- en enige tijd later nog een voorschotnota voor een bedrag van € 1.000,- (telkens ex 5% kantoorkosten en 21% BTW). Beide voorschotnota’s zijn door klager voldaan.
2.5 Op 30 oktober 2023 heeft klager een e-mail gestuurd aan verweerster, met onder meer de volgende inhoud:
“Since there has been no communication since the last email to you on October 11, I assume that no new useful information has been received. I would therefore like to confirm that I will no longer require your legal services to reclaim my part of the inheritance resulting from the passing of my father. I kindly request that you provide me with an updated summary of the hours charged and refund any remaining funds to my bank account(…)”
2.6 Diezelfde dag heeft verweerster als volgt gereageerd:
“There has been communication between me and your son. I have asked your son to plan a call with me as I need to discuss the questions you have to fully understand which additional information you would like to receive and what I exactly need to investigate.
Your son has wrote to me he is too busy for a call. As you know, because calls are also complicated for you during working hours, I am also willing to have a call outside working hours if necessary.
I have in the meanwhile contacted friends from Mauritius and they have asked around for me. Past weekend we have seen each other and they have provided me with a phone number of somebody who works at the registration, in a high function there. I have not been able to discuss that with you yet, I received your email this morning. I can't phone this person without knowing exactly what to ask. It is a very busy person.
The past period I have been looking into options to move forward.
Your son or you can plan a call with me.”
2.7 Hierop heeft klager gereageerd:
“I do not see any progress being made that will help me secure my claim on the inheritance of the property. Information about the value of the property, its current state and use, and my brother's intentions to sell it remain unanswered in the 8 months that you have been dealing with the case.
I request again for you to close the case, provide me with an updated summary of the hours charged and to refund any remaining balance.”
2.8 Op 12 november 2023 heeft klager een e-mail gestuurd aan verweerster, met onder meer de volgende inhoud:
“Tomorrow will be 2 weeks since I last contacted you about closing my inheritance case with you and I have not had any reply.
I ask you again, for a third time, to close the case, provide me with an updated summary of the hours charged and refund any remaining balance. I trust that you will reply in a timely manner.”
2.9 Op 12 december 2023 heeft klager een e-mail gestuurd aan verweerster, met onder meer de volgende inhoud:
“It is now more than six weeks since my email to you on October 30 requesting that you end your legal services related to my inheritance dispute. It has also been more than a week since our last telephone conversation regarding this matter.
Despite the time passed, numerous emails and telephone calls, you have still not provided the requested information to terminate your assignment. May I ask you one last time to provide me with an updated summary of the hours charged up to October 30, and to refund the remaining balance.
I would also request an explanation of what is covered by 'overige werkzaamheden' in your invoices and why a preparation time of 20 minutes was required for our in person meeting on 6 April. Together, these two items account for a significant 20% of the total costs. I have difficulty to understand what activities they both cover since you itemise separately your time spent on receiving/sending emails, telephone calls, writing/sending letters and researching documents.
If I do not get a reply from you within a week, I will have to conclude that you have no intention of providing me with the information requested and of refunding the outstanding balance. In such a case I will have no option but to proceed with a formal complaint procedure.”
2.10 Op 28 december 2023 heeft klager de onderhavige klacht ingediend.
2.11 Op 26 februari 2024 heeft verweerster een eindafrekening opgesteld. Het totaalbedrag van de verrichte werkzaamheden in de periode 23 februari 2023 tot en met 28 augustus 2023 is daarbij bepaald op € 3.124,89 (ex 5% kantoorkosten en 21% BTW).
2.12 Op 14 mei 2024 heeft verweerster € 442,54, zijnde het verschil tussen het betaalde voorschot en de eindafrekening, aan klager overgemaakt. Op 19 december 2024 heeft verweerster een bedrag van € 90,34 aan rentevergoeding en een bedrag van € 317,63 als extra afboeking van 60 gewerkte minuten op de eindafrekening aan klager overgemaakt.

3 KLACHT
3.1 De klacht houdt, zakelijk weergegeven, in dat verweerster tuchtrechtelijk verwijtbaar heeft gehandeld als bedoeld in artikel 46 Advocatenwet. Klager verwijt verweerster:
a) dat zij niet heeft gereageerd op verzoeken van klager om inzicht te geven in de in rekening gebrachte uren;
b) dat zij heeft geweigerd het openstaande saldo van het betaalde voorschot terug te betalen;
c) dat zij een factuur heeft gestuurd die excessief is.
3.2 Klager voert ter onderbouwing van zijn klacht het volgende aan. Klager heeft aan verweerster aangegeven de opdracht te willen beëindigen, dat hij een update van de verbruikte uren wilde en dat verweerster het openstaande saldo diende te restitueren. Ondanks dat klager dit verzoek drie keer heeft herhaald heeft verweerster geweigerd hieraan te voldoen. Daarbij is klager het niet eens met de urenspecificatie. Het is onduidelijk wat er wordt bedoeld met “overige werkzaamheden”, waar 20% van de gewerkte uren uit bestaan, als verweerster afzonderlijk kosten in rekening brengt voor telefoongesprekken, e-mails, brieven, onderzoek etc. Ook is onduidelijk waarom verweerster “voorbereiding bespreking” in rekening brengt voor een gesprek met klager dat een uur duurde en geen voorbereiding behoefde buiten de dossierstudie die verweerster apart in rekening heeft gebracht. Tot op heden heeft klager geen update ontvangen over de gewerkte uren tot en met 30 oktober 2023. De update van de gewerkte uren die verweerster bij haar verweer heeft gevoegd met betrekking tot de werkzaamheden in augustus 2023 ziet klager voor het eerst. Daarin staat dat er op 17 augustus 2023 een brief/e-mail aan de wederpartij zou zijn verzonden. Klager heeft hiervan geen kopie ontvangen. Verweerster heeft excessief gedeclareerd, aldus klager.

4 VERWEER
4.1 Verweerster heeft tegen de klacht verweer gevoerd. Verweerster heeft op 26 februari 2024 een eindafrekening opgemaakt, waaruit blijkt dat er 12,24 uur is gedeclareerd voor een tarief van € 250,- per uur. Er is geen sprake van excessief declareren. Klager heeft diverse keren een overzicht ontvangen van de gewerkte uren. De werkzaamheden bestonden uit diverse besprekingen, telefoongesprekken, correspondentie met de wederpartij en derden, bestudering van stukken die klager verweerster zond en stukken van de wederpartij. Een en ander kan worden gestaafd met het dossier. Verweerster geeft aan dat zij op 14 mei 2024 aan klager het verschil heeft overgemaakt tussen het betaalde voorschot en de eindafrekening. Verweerster begrijpt dat klager vindt dat dit lang heeft geduurd. Er zijn omstandigheden geweest die hebben geleid tot deze vertraging. Om klager te compenseren heeft verweerster de wettelijke rente over het creditbedrag vergoed vanaf oktober. Verder heeft verweerster de post “17-08-2023 brief aan wederpartij”, waarvoor 30 minuten werk was gerekend en waartegen klager bezwaar heeft gemaakt, gerestitueerd omdat na zoveel tijd niet meer te achterhalen is waar dit precies over gaat. Verweerster heeft de restitutie naar boven afgerond (tot 60 minuten).

5 BEOORDELING
Maatstaf
5.1 Bij de beoordeling van een klacht over de kwaliteit van de dienstverlening aan een cliënt, dient rekening te worden gehouden met de vrijheid die de advocaat heeft met betrekking tot de wijze waarop hij een zaak behandelt en met de keuzes – zoals over procesrisico en kostenrisico – waar de advocaat bij de behandeling van de zaak voor kan komen te staan. Deze vrijheid is niet onbeperkt, maar wordt begrensd door de eisen die aan de advocaat als opdrachtnemer in de uitvoering van de opdracht mogen worden gesteld en die met zich brengen dat zijn werk dient te voldoen aan datgene wat binnen de beroepsgroep als professionele standaard geldt. Die professionele standaard veronderstelt een handelen met de zorgvuldigheid die van een redelijk bekwame en redelijk handelende advocaat in de gegeven omstandigheden mag worden verwacht. Van een advocaat mag verwacht worden dat hij reageert op berichten van zijn cliënt.
5.2 Ingevolge gedragsregel 17 behoort de advocaat bij het vaststellen van zijn declaratie een, alle omstandigheden in aanmerking genomen, redelijk honorarium in rekening te brengen. De advocaat draagt er zorg voor dat bij het aanvaarden van de opdracht duidelijke afspraken zijn gemaakt over zijn honorarium, de doorbelasting van kosten, en de wijze van declareren. De advocaat declareert zijn honorarium in beginsel periodiek en deugdelijk gespecificeerd onder opgave van tarief en tijdsbesteding of een andere overeengekomen grondslag. Maakt de cliënt tegen de declaratie bezwaar, dan is de advocaat verplicht de cliënt te wijzen op de toepasselijke kantoorklachtenregeling en de overige mogelijkheden om het geschil op te lossen.
Klachtonderdeel a)
5.3 In de eerste plaats wordt verweerster verweten dat zij niet heeft gereageerd op verzoeken van klager om inzicht te geven in de in rekening gebrachte uren. De raad volgt klager niet in dit verwijt. Verweerster heeft klager bij aanvang van de opdracht geïnformeerd over de door haar geschatte urenbesteding, waarop het voorschot vervolgens is gebaseerd (10 uur). Deze ureninschatting bleek later enigszins laag, nu er in totaal 12,24 uur is gedeclareerd. Klager heeft een overzicht ontvangen van de gewerkte uren. De verrichte werkzaamheden zijn aan de hand van urenstaten gespecificeerd. Daar waar klager vragen heeft gesteld over de precieze aard van de werkzaamheden, heeft verweerster nadere uitleg gegeven aan klager en zij heeft uiteindelijk ook een post die onduidelijk bleef (ruim) gerestitueerd aan klager. De werkzaamheden na 28 augustus 2023 heeft verweerster niet meer bij klager in rekening gebracht (en daarom begrijpelijkerwijs ook niet meer verantwoord). Tot slot is het de raad niet gebleken dat de declaraties van verweerster zodanig onduidelijk zijn ingericht dat klager geen enkel inzicht had in de aard van de in rekening gebrachte uren. Klachtonderdeel a) is daarom ongegrond.
Klachtonderdeel b)
5.4 Verder wordt verweerster verweten dat zij zou hebben geweigerd het openstaande saldo van het betaalde voorschot terug te betalen aan klager. Dit blijkt echter niet uit de feiten. Verweerster heeft aangegeven dat zij zich aan het einde van het jaar in een uitzonderlijk drukke periode bevond, maar dat zij voornemens was de eindafrekening voor de kerst op te maken voor klager. Dit had zij ook tijdig aan klager gecommuniceerd. Helaas is het verweerster niet gelukt de eindafrekening voor de kerst op te maken, waarna klager onmiddellijk de beslissing heeft genomen om onderhavige klacht in te dienen. Verweerster heeft uiteindelijk de eindafrekening verstrekt en het openstaande saldo van het voorschot terugbetaald. Bovendien heeft verweerster rente vergoed aan klager. Dat klager een en ander te lang vond duren, kan zo zijn, maar dat verweerster op enig moment heeft geweigerd om het openstaande saldo van het voorschot terug te betalen is niet gebleken. Klachtonderdeel b) is daarom eveneens ongegrond.
Klachtonderdeel c)
5.5 De raad stelt voorop dat de tuchtrechter geen oordeel geeft over declaratiegeschillen. Wel beoordeelt de tuchtrechter of sprake is van excessief declareren. De raad ziet onvoldoende aanleiding voor een dergelijk oordeel. Van feiten of omstandigheden waaruit blijkt dat de aan klager in rekening gebrachte tijd buitensporig zou zijn, is niet gebleken, zeker niet nu aangenomen mag worden dat verweerster verschillende werkzaamheden voor klager helemaal niet in rekening heeft gebracht. Ook klachtonderdeel c) is daarom ongegrond.
Conclusie
5.6 De conclusie is dat de klacht in al zijn klachtonderdelen ongegrond is.

BESLISSING
De raad van discipline:
- verklaart de klacht ongegrond.

Aldus beslist door mr. K.M. van Hassel, voorzitter, mrs. I.J. de Laat en M. Kemmers, leden, bijgestaan door mr. K.J. Verschueren als griffier en uitgesproken in het openbaar op 28 april 2025.

Griffier Voorzitter

Verzonden op: 28 april 2025